Tak 80 lat temu zdobywano Lubuskie

Tak wyglądało Krosno Odrzańskie. Nie zostało zniszczone podczas walk, ale w wyniku bezmyślnego wandalizmu Rosjan
80 lat temu żołnierze Armii Czerwonej wkroczyli do naszego regionu. Pierwszy był Pszczew zdobyty 28 stycznia 1945 roku. Spór o to, czy było to “wyzwolenie” obecnych ziem zachodnich i północnych, czy ich zdobycie trwało kilka dekad. Dziś częściej mówi się o zdobyciu, któremu towarzyszyło morze ludzkich nieszczęść. Oto suche fakty pokazujące jak zdobywano Lubuskie.

12 stycznia ruszyła operacja wiślańsko-odrzańska znana również jako operacja styczniowa. Postępy były tak wyraźne, że tydzień po przekroczeniu Wisły przez Armię Czerwoną, 19 stycznia 1945 roku, władze niemieckie wydały zarządzenie o ewakuacji terenów położonych na wschód od Odry, wywołując masową ucieczkę niemieckiej ludności na zachód. Jednocześnie Armia Czerwona zajmowała stopniowo wschodnie tereny III Rzeszy. Od 10 lutego 1945 roku nacierające zgrupowania I Frontu Ukraińskiego przeszły do szybkiego pościgu za wojskami niemieckimi. Jednak wiosenne roztopy uniemożliwiały prowadzenie natarcia szerokim frontem w terenie lesisto-bagnistym, stąd prowadzono je wzdłuż dróg i szos. Taktyka atakujących polegała na tym, aby nie odrywać się od ściganego i na „plecach”… wroga wdzierać się do kolejnych miejscowości…

Tyle zimny komentarz. W tych kilku zdaniach kryje się morze ludzkich tragedii i to nie tylko niemieckiej ludności cywilnej, o czym pisze się ostatnio coraz więcej. Spójrzmy jednak na przełom stycznia i lutego okiem kronikarza. I darujmy sobie rozważenia, czy było to wyzwolenie naszego regionu, czy też jego zdobycie. Patrząc na zdjęcia ukazujące skalę zniszczeń raczej trudno tutaj mówić o wyzwoleniu. Najbardziej zniszczonym w wyniku II wojny światowej miastem w Lubuskiem był Kostrzyn nad Odrą. Według “Miasta Ziemi Lubuskiej w obliczu II wojny światowej” straty miasta szacowane są na 90 – 95 proc. zabudowy. Można nawet zrozumieć zniszczenie miast, które mianowano twierdzami, jak Kostrzyn, czy Gubin, ale co “wyzwoliciele” zrobili – na przykład – z Krosnem Odrzańskim.

  • 27 stycznia – Międzychód. Nawiasem mówiąc, plan zdobycia Berlina przygotowano w międzychodzkim ratuszu. Przez dwa miesiące nad planem operacji berlińskiej pracował tam Gieorgij Żukow, dowódca 1. Frontu Białoruskiego , który był zastępcą Józefa Stalina.
  • 28 stycznia zdobyto Pszczew
  • 29 stycznia Armia Czerwona wkroczyła do Babimostu. Doszło do dantejskich scen, rabunków, gwałtów, których ofiarami padli zarówno Niemcy, jak i Polacy.
  • 30 stycznia – wkroczenie do Sulechowa, Międzyrzecza, forsowanie Odry w rejonie Cigacic, przełamanie centralnego odcinka Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego w okolicach obecnej wsi Pniewo.
  • 31 stycznia – Gorzów Wlkp., Świebodzin, Leszno.
  • 1 lutego – Myślibórz, Wschowa.
  • 3 lutego Żary (powtórnie 16 lutego) przez 13. Armię (6. Dywizja Strzelecka i 121. Dywizja Strzelecka); 4. Armię Pancerną – 10. Korpus Pancerny Gwardii (62. Bryg).
  • 13 lutego Nowe Miasteczko przez 3. Armię Gwardii i 21. Korpus Strzelecki
  • 13 lutego – Szprotawa, Lubsko, 13 lutego Szprotawa przez 13. Armię – 102. Korpus Strzelecki (117. Dywizja Strzelecka), 24. Korpus Strzelecki (395. Dywizja Strzelecka; 4. Armię Pancerną – 10. Korpus Pancerny Gwardii.
  • 14 lutego Otyń przez 3. Armię Gwardii
  • 14 lutego – Zielona Góra, (obchodzi rocznicę wyzwolenia 15 lutego) przez 3. Armię Gwardii – 21. Korpus Strzelecki,
  • 14 lutego Nowa Sól przez 3. Armię Gwardii i 21. Korpus Strzelecki
  • 14 lutego Lubsko przez 4. Armię Pancerną – 6 Korpus Zmechanizowany Gwardii
  • 14-15 lutego Brzeźnica przez 3. Armię Gwardii
  • 14 lutego Małomice przez 4 Armię Pancerną; 13 Armię
  • 14 lutego Jasień przez 4. Armię Pancerną – 6. Korpus Zmechanizowany Gwardii; 13. Armię – 102. Korpus Strzelecki (121. Dywizja Strzelecka)
  • 15 lutego Krosno Odrzańskie przez 3. Armię Gwardii i 21. Korpus Strzelecki.
  • 15 lutego Czerwieńsk przez 3. Armię Gwardii
  • 15 lutego Zabór przez 3. Armię Gwardii
  • 16 lutego – Żary
  • 16 lutego Bobrowice przez 3. Armię Gwardii i 21. Korpus Armijny
  • 15 i 18 luty – dwukrotnie Nowogród Bobrzański, 18 lutego przez 21. Samodzielny Korpus Pancerny; 3 Armię Gwardii i 21. Korpus Strzelecki.
  • 18 lutego – Żagań
  • 19-21 lutego Olbrachtów – przez 13. Armię lub 52. Armię
  • 20 lutego Krzystkowice przez 3. Armię Gwardii 76. Korpus Strzelecki
  • 20 lutego Lipinki Łużyckie przez 13. Armię; 4 Armię Pancerną
  • 21 lutego Przewóz przez 52. Armię
  • 21 lutego Brody przez 13. Armię, 4 Armię Pancerną
  • 22 lutego Gubin przez 3. Armię Gwardii, 21. Korpus Strzelecki i 120 Korpus Strzelecki. Można również spotkać daty 23, a nawet 24 i 28 lutego.
  • 21 lutego Gozdnica przez 52. Armię
  • 21 lutego Trzebiel przez 10. Korpus Pancerny i 13 Armię
  • 21 lutego Wymiarki przez 52. Armię
  • 22 lutego Łęknica przez 52. Armię
  • 22 lutego Tuplice przez 4. Armię Pancerną; 13 Armię
  • 30 marca – zdobycie twierdzy Kostrzyn
  • 1 kwietnia – kapitulacja twierdzy Głogów
  • 16 kwietnia – forsowanie Nysy Łużyckiej w okolicy Przewozu. Forsowanie Odry w rejonie Słubic i Kostrzyna…

Do końca 1945 roku na Ziemi Lubuskiej osiedliło się 227.061 polskich osadników, w tym 145.958 na wsi i 81.103 w miastach. Spośród osiedlonych 110.338 osób pochodziło z województw zagarniętych po wojnie przez ZSRR, zaś pozostali to osadnicy z tzw. ziem dawnych, głównie z województw poznańskiego, rzeszowskiego, krakowskiego, kieleckiego, łódzkiego i warszawskiego.

Udostępnij:

Więcej artykułów

marszałek Grzegorz Potęga na konferencji

Czy powstanie lubuski szlak kulinarny?

O wyjątkowym smaku Lubuskiego nie trzeba nikogo przekonywać. Nasz region jest bogaty w kulinarne tradycje. W ubiegłym tygodniu w Urzędzie Marszałkowskim odbyło się spotkanie, w

Wyślij wiadomość

Wyślij wiadomość

Skip to content