Gdy dotyk parzy, a hałas boli. Osoby ze spektrum autyzmu inaczej niż my odczuwają to, co się dzieje. Jednym z wyzwań w edukacji jest włączenie ich do naszego świata i wzajemne zrozumienie. DO tego potrzebne jest odpowiednie orzecznictwo takich osób, terapia i edukacja nas wszystkich z czym autyzm się wiąże. Od rodziców po nauczycieli i rówieśników. Wojewódzki Ośrodek Metodyczny już po raz drugi zorganizował konferencję naukowo – szkoleniową na ten temat.
Przeszkadza im często światło, hałasy, dotykanie. Osoby ze spektrum autyzmu są zmęczone przebodźcowaniem. Przez to np. nerwowe. Żeby to wiedzieć, musimy zrozumieć, że ich postrzeganie rzeczywistości jest inne. Zrozumieć muszą najpierw rodzice i najbliższa rodzina, potem dobra diagnostyka, a z tym bywa różnie. Brakuje publicznych ośrodków dla dzieci i młodzieży.
1 kwietnia 2025 roku odbyła się II Wojewódzka Konferencja Naukowo-Szkoleniowa “Spektrum Autyzmu – mity i rzeczywistość”, organizowana przez Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie Wielkopolskim. Wydarzenie miało miejsce w Auli im. prof. Stanisława Kirkora Akademii im. Jakuba z Paradyża i zgromadziło nauczycieli, specjalistów oraz wszystkich zainteresowanych tematyką spektrum autyzmu.
Wzrost świadomości społecznej i potrzeba edukacji
Konferencja była odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na wiedzę dotyczącą spektrum autyzmu. Jak zauważyła Elżbieta Rostkowska dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego w Gorzowie Wielkopolskim, ubiegłoroczna edycja cieszyła się tak dużym zainteresowaniem, że w tym roku zdecydowano się na większą przestrzeń. „Chcemy nie tylko doskonalić nauczycieli, ale również edukować społeczeństwo” – podkreśliła.
Obchody Światowego Dnia Świadomości Autyzmu, przypadające na 2 kwietnia, były doskonałą okazją do podjęcia tematu włączania osób ze spektrum autyzmu w życie społeczne. Ważnym aspektem poruszanym podczas konferencji było zrozumienie, że autyzm to nie tylko wyzwania, ale również wyjątkowe talenty i perspektywy, które mogą wzbogacić społeczeństwo.
Nie tworzyć osobnych gett – włączać, nie wykluczać
Magdalena Chmiel, wiceprezes Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Autyzmem w Gorzowie Wielkopolskim i dyrektorka Szkoły Podstawowej Sowa, podkreśliła kluczową rolę integracji. „Naszym zadaniem jest włączanie osób w spektrum do życia społeczności, a nie tworzenie dla nich odrębnych przestrzeni” – mówiła. Wskazała także na istotną rolę współpracy ze środowiskiem lokalnym i rodzinami, które często potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu.
Spektrum autyzmu – szeroki wachlarz możliwości
Agata Spirydowicz – Kacperska, konsultantka ds. pedagogiki specjalnej WOM, zwróciła uwagę na różnorodność osób ze spektrum. „Autyzm to szerokie spektrum – od osób wybitnie uzdolnionych po osoby mające duże trudności w komunikacji. To nie oznacza, że ich sposób odbierania świata jest gorszy – jest po prostu inny” – mówiła. Podkreśliła również, jak ważne jest budowanie świadomości wśród społeczeństwa, aby unikać stereotypów i uprzedzeń wobec osób z autyzmem.
Potrzeba dostępu do profesjonalnej diagnostyki
Przemysław Zakowicz, konsultant wojewódzki ds. psychiatrii dzieci i młodzieży, wskazał na problem braku referencyjnego ośrodka diagnostycznego w województwie lubuskim. „Diagnoza autyzmu odbywa się głównie w prywatnych placówkach, co wiąże się z wysokimi kosztami. Potrzebujemy publicznego ośrodka, który pozwoli na szybszą i rzetelną diagnozę” – argumentował. Wczesna diagnoza i interwencja terapeutyczna mogą znacząco poprawić funkcjonowanie dzieci ze spektrum autyzmu i zwiększyć ich szanse na samodzielność.
Głos rodziców – codzienne wyzwania i potrzeba wsparcia
Anna Szmytkiewicz, mama dziecka z autyzmem i nauczycielka, podkreśliła znaczenie indywidualnego podejścia do każdego dziecka. „Spektrum autyzmu to nie tylko geniusze, ale i dzieci, które mają ogromne trudności w funkcjonowaniu. Ważne jest, aby dostosować terapię do ich indywidualnych potrzeb” – mówiła. Wskazała również na konieczność współpracy rodziców z terapeutami oraz kontynuowania terapii w domowym środowisku, co jest kluczowe dla postępów dziecka.
Konferencja „Spektrum Autyzmu – mity i rzeczywistość” była nie tylko okazją do wymiany doświadczeń między specjalistami, ale również przestrzenią do szerzenia wiedzy i budowania świadomości społecznej. Jednym z głównych wniosków płynących z wydarzenia była potrzeba dalszej edukacji społeczeństwa, wspierania nauczycieli oraz zapewnienia rodzinom odpowiedniego dostępu do diagnozy i terapii.
W obliczu rosnącej liczby diagnoz spektrum autyzmu konieczne jest działanie na różnych poziomach – zarówno edukacyjnym, terapeutycznym, jak i społecznym – aby zapewnić osobom z autyzmem jak najlepsze warunki do rozwoju i pełnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Dalsze kroki i perspektywy
W wyniku konferencji podjęto zobowiązanie do dalszego monitorowania sytuacji osób w spektrum autyzmu w województwie lubuskim oraz do działań na rzecz utworzenia publicznego ośrodka diagnostycznego. Organizatorzy zapowiedzieli także kolejną edycję wydarzenia, która ma skupić się na praktycznych rozwiązaniach wspierających edukację i samodzielność osób ze spektrum autyzmu.
Edukacja włączająca jest jednym z priorytetów polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. Lubuski Kurator Oświaty prowadzi obecnie program pod nazwą inkluzja – siła tkwi w różnicach.
Patronaty:
– Honorowy Patronat Wojewody Lubuskiego Marka Cebuli.
– Honorowy Patronat Marszałka Województwa Lubuskiego Marcina Jabłońskiego.
– Honorowy Patronat Kuratora Oświaty w Gorzowie Wielkopolskim Mariusza Biniewskiego.
