21 kwietnia 2025 roku zakończył się pontyfikat papieża Franciszka – duchownego, który przez ponad dekadę kształtował oblicze Kościoła katolickiego. Miał 88 lat. Jego odejście rozpoczyna proces przejścia – składający się z głęboko zakorzenionych rytuałów i precyzyjnie określonych kroków, które doprowadzą do wyboru jego następcy.
Oficjalne potwierdzenie śmierci papieża to zadanie kamerlinga – obecnie kardynała Kevina Farrella. To on ogłosił, że „o 7:35 rano biskup Rzymu, Franciszek, powrócił do domu Ojca”. Słowa te rozpoczęły formalną procedurę przejścia władzy.
Dawniej śmierć następcy św. Piotra stwierdzano w sposób symboliczny – poprzez trzykrotne uderzenie młoteczkiem w czoło i wypowiedzenie imienia. Dziś stosuje się współczesne procedury medyczne. Po potwierdzeniu zgonu niszczony jest pierścień rybaka – papieska pieczęć, co symbolicznie zamyka pontyfikat.
Watykan w żałobie
Kolejnym krokiem jest zabezpieczenie prywatnych apartamentów papieża oraz oficjalne poinformowanie kardynałów i opinii publicznej. Dzwony Bazyliki św. Piotra oznajmiają światu żałobę, a na masztach pojawiają się opuszczone do połowy flagi.
Rozpoczyna się także dziewięć dni modlitwy – Novemdiales – poświęconych zmarłemu papieżowi. Sam Franciszek jeszcze za życia postanowił uprościć swój pogrzeb – jego ciało nie będzie wystawione publicznie na katafalku, lecz spocznie bezpośrednio w trumnie. Zgodnie z jego wolą, zostanie pochowany nie w Bazylice św. Piotra, lecz w rzymskiej Bazylice Matki Bożej Większej.
Kiedy konklawe?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nowy papież musi zostać wybrany między 15. a 20. dniem po śmierci poprzedniego. W praktyce oznacza to, że konklawe rozpocznie się najwcześniej 5 maja, a najpóźniej 10 maja.
W wyborze mogą uczestniczyć wyłącznie kardynałowie, którzy nie ukończyli 80 lat. Wszyscy zostaną zamknięci w Kaplicy Sykstyńskiej, gdzie – odcięci od świata – rozpoczną głosowania. Każdego dnia odbywają się dwie tury. Dopiero kandydat, który uzyska dwie trzecie głosów, może zostać ogłoszony papieżem.
Oczekiwanie na biały dym
Symbolem podjętej decyzji jest dym unoszący się z komina Kaplicy Sykstyńskiej. Czarny oznacza brak rozstrzygnięcia, biały – że nowy przywódca Kościoła został wybrany.
Po przyjęciu wyboru przez wybranego kardynała, ten wybiera nowe imię i przebiera się w białe szaty. Kilka chwil później kardynał protodiakon ogłasza światu: „Habemus Papam!” – mamy papieża. Nowy Ojciec Święty po raz pierwszy wychodzi na balkon Bazyliki św. Piotra, by pozdrowić wiernych i udzielić pierwszego błogosławieństwa.
Początek nowej ery
Chociaż świat żegna papieża Franciszka, Kościół katolicki patrzy już w przyszłość. Nowy papież poprowadzi wiernych przez kolejne wyzwania epoki – i nada ton pontyfikatowi, który właśnie się zaczyna.
