W Izbie Pamięci w Dąbrówce Wielkopolskiej pojawił się nowy eksponat. Stare, drewniane radio jest jednak zabytkiem nieoczywistym, bowiem skrywa tajemnicę. Gdy zamruga do nas zielone oczko i pokręcimy gałką, odbędziemy podróż w czasie, pozostając w jednym miejscu, na pograniczu Lubuskiego i Wielkopolski. Chcesz dowiedzieć się więcej? Obejrzyj rozmowę z twórcami tego niezwykłego muzeum.
Dąbrówka Wielkopolska od lat uchodzi za jedno z tych miejsc na mapie regionu, które w wyjątkowy sposób łączą współczesność z poszanowaniem dziedzictwa przodków. To wieś, w której przywiązanie do tradycji nigdy nie było jedynie folklorystyczną dekoracją, lecz fundamentem lokalnej tożsamości. Tutaj historia ma twarze konkretnych rodzin, zapach chleba pieczonego w domu i dźwięk języka polskiego, który przez dziesięciolecia trzeba było pielęgnować jak skarb. Wszystko to można dziś zobaczyć i poczuć w miejscowej Izbie Pamięci – miejscu, gdzie opowieść o wielkopolskiej wsi spotyka się z nowoczesnymi metodami prezentacji.
Izba powstała jako odpowiedź na potrzebę zachowania i udokumentowania wielopokoleniowego wysiłku mieszkańców w obronie polskości. Tutejsza społeczność, choć niewielka, wielokrotnie wykazywała się wyjątkową determinacją. W czasach germanizacji, walk narodowościowych i napięć politycznych mieszkańcy Dąbrówki nie rezygnowali z języka, obyczajów, strojów ani lokalnych pieśni. Pamięć o tych wysiłkach stała się fundamentem dla nowej przestrzeni muzealnej.
Dąbrówka Wielkopolska. Fot. Grzegorz Walkowski
Choć nazwa „izba pamięci” przywodzi na myśl klasyczny skansen, tutejsza wystawa daleka jest od muzealnej staroświecczyzny. To przestrzeń zaprojektowana nowocześnie, z myślą o współczesnym odbiorcy – zarówno młodzieży, jak i odwiedzających spoza regionu. W gablotach znalazły się oczywiście pamiątki: dokumenty, zdjęcia, stroje i narzędzia codziennego użytku. Ale ich rolą jest nie tylko świadczyć o minionej rzeczywistości, lecz także uruchamiać interaktywne ścieżki narracji.
Dziś Izba Pamięci pełni rolę znacznie szerszą niż muzealną. To także miejsce edukacji szkolnej, spotkań międzypokoleniowych i lokalnych wydarzeń kulturalnych. Jest dowodem na to, że pamięć nie musi usypiać, lecz może inspirować. Służy do rozmowy o tym, czym jest tożsamość, dlaczego warto o nią dbać i jak można ją twórczo rozwijać w XXI wieku.
W czasach globalizacji, gdy wiele lokalnych tradycji zanika lub traci znaczenie, Dąbrówka Wielkopolska pokazuje coś odwrotnego: że nowoczesność nie musi być zagrożeniem dla dziedzictwa. Że wystarczy mądrze połączyć przeszłość z teraźniejszością, by tworzyć przyszłość zakorzenioną, ale otwartą.
A co do magicznego radia… Twórcy muzeum podpisali umowę z radiem Zachód na wykorzystanie starych nagrań dotyczących Dąbrówki Wielkopolskiej. Aby umożliwić ich wysłuchanie, zaadaptowali stare radio. Całość robi niezwykłe wrażenie.
