Przemoc psychiczna, ekonomiczna, cyberprzemoc, uzależnienie od leków, czy od mediów społecznościowych. Czasy się zmieniają, a wraz z nimi rodzaje przemocy i uzależnień. Jak temu przeciwdziałać? Pod patronatem marszałka województwa lubuskiego 15 września 2025 r., w Witnicy odbyła się warsztatowa konferencja poświęcona profilaktyce uzależnień i przeciwdziałaniu przemocy domowej. Spotkanie zgromadziło przedstawicieli samorządu, specjalistów, terapeutów i praktyków, którzy dyskutowali o nowych zagrożeniach i innowacyjnych formach działań pomocowych. – Musimy nadążać z metodami pracy z drugim człowiekiem, być nie bieżąco – mówią eksperci.
Główną inicjatorką wydarzenia była Dorota Wawrzyniak-Kubicz, pełnomocniczka burmistrz Agnieszki Chudziak ds. profilaktyki uzależnień.
– Witnica jest jedyną gminą w województwie lubuskim, która przystąpiła do programu Porozumienie Skuteczny Samorząd – Efektywna Profilaktyka. Co to oznacza? Połączenie sił i potencjału ludzi w pracy z drugim człowiekiem, który potrzebuje naszego wsparcia. Działamy szybko i skutecznie, uczymy się, także dzisiaj – podkreśliła Wawrzyniak-Kubicz.
Dodała również, że w Witnicy powstał Gminny Punkt Informacyjno-Konsultacyjny w tzw. „Żółtym Pałacyku”, gdzie mieszkańcy mogą uzyskać wsparcie psychologiczne i terapeutyczne, na miejscu, bez konieczności dojazdu oraz bez stania w kolejkach. To szczególnie ważne, bo temat jest dla wielu wstydliwy.
Nowe oblicza przemocy
Jednym z najważniejszych wystąpień był wykład dr hab. Magdaleny Szafranek, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, która omówiła współczesne formy przemocy.
– Dziś niezwykle trudno przeciwdziałać przemocy, bo jej rodzajów jest bardzo wiele. To nie tylko przemoc fizyczna, ale też ekonomiczna, psychiczna, cyberprzemoc, a także zaniedbania – zarówno fizyczne, jak i emocjonalne. Wszystkie te formy niosą dramatyczne konsekwencje dla ofiar – zaznaczyła profesor.
Ekspertka zwróciła uwagę, że świat cyfrowy staje się przestrzenią, w której ofiary coraz częściej tracą poczucie bezpieczeństwa, a sprawcy zyskują iluzję bezkarności. Rodzinom brakuje często tzw. zasobów do pracy z własnym dzieckiem, bo sami byli zaniedbywani w dzieciństwie. To niesie za sobą lawinę skutków.
Dziecko – ofiara i sprawca
Sylwester Lewandowski, dyrektor ds. profilaktyki uzależnień i współpracy z samorządami w Instytucie Nowej Kultury, zwrócił uwagę na rolę młodzieży w procesach demoralizacji.
– Musimy pamiętać, że dziecko nie zawsze występuje tylko w roli ofiary. Często staje się też sprawcą działań wchodzących w konflikt z prawem. Problemem współczesnej młodzieży jest poczucie bezkarności, które w dużej mierze bierze się z przeniesienia aktywności społecznej do świata wirtualnego. Cyberprzemoc potrafi być równie tragiczna w skutkach jak ta fizyczna – mówił Lewandowski.
Współpraca instytucji kluczem do sukcesu
Magdalena Bugaj z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Zielonej Górze podkreśliła, jak ważna jest wymiana doświadczeń i wspólne działanie:
– Organizowanie tego typu konferencji jednoczy środowisko województwa wokół przeciwdziałania przemocy domowej. To nie tylko zadanie ustawowe, ale i obowiązek moralny – by tworzyć programy, szkolić kadrę i wspierać interdyscyplinarne zespoły. Tylko w ten sposób możemy skutecznie reagować.
Z kolei Adriana Tutak, dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gorzowie Wlkp., dodała:
– Każda wymiana doświadczeń jest niezwykle cenna, bo każdy z nas – czy to w PCPR, stowarzyszeniu, czy policji – działa na innym etapie wsparcia ofiar. Witnica wyróżnia się na tle innych gmin, bo stworzyła punkt pomocy, z którego mieszkańcy mogą korzystać bezpośrednio.
Podczas konferencji uczestnicy poznali narzędzia programu „Porozumienie Skuteczny Samorząd – Efektywna Profilaktyka”, o których opowiedział przedstawiciel Instytutu Nowej Kultury, wysłuchali taże wystąpienia Adriany Sylwii Brzeźniak-Misiuro, która mówiła o substancjach psychoaktywnych w dobie TikToka i Instagrama. Kolejnym punktem programu był wykład Sylwestra Lewandowskiego dotyczący procedur postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia przestępczością i demoralizacją wśród nieletnich. Konferencję zamknęło wystąpienie Jolanty Terlikowskiej, MBA, która podjęła temat systemowego podejścia do udzielania pomocy dziecku i rodzinie, a całość zakończyło uroczyste podsumowanie i wręczenie certyfikatów.
Głos praktyków
Leszek Pieńczak, psychoterapeuta uzależnień ze szpitala w Ciborzu, zwrócił uwagę na konieczność systematycznych działań:
– Nie wystarczy jednorazowa konferencja. Potrzebujemy cyklicznych działań, które faktycznie będą przynosiły rezultaty. Uzależnienia nie stoją w miejscu – zmieniają się i ewoluują. Kiedyś najczęściej spotykaliśmy się z alkoholizmem, dziś mamy do czynienia z wieloma uzależnieniami jednocześnie – od alkoholu, narkotyków, leków, hazardu czy zachowań. Profilaktyka musi nadążać za tymi zmianami.
Konferencja w Witnicy pokazała, że przeciwdziałanie przemocy i uzależnieniom wymaga działań interdyscyplinarnych i nowoczesnych metod reagowania. Najważniejszym przesłaniem spotkania była konieczność uświadamiania mieszkańców, że przemoc i uzależnienia nie są problemami „gdzieś indziej”, ale mogą dotyczyć każdego domu.
– Nie wolno zamiatać problemów pod dywan. Mamy problemy w naszej gminie, m.in. z uzależnieniami. Musimy uczyć się mówić o nich głośno i szukać pomocy – podkreśliła Dorota Wawrzyniak-Kubicz.
