Kultura nie ma łatwego życia w pandemii, dlatego tym większe słowa uznania należą się laureatom Nagród Kulturalnych Marszałka Woj. oraz Złotych Dukatów. Wyróżnienia za działalność artystyczną oraz promowanie wydarzeń kulturalnych przyznano w zielonogórskiej Palmiarni. Nagrody w wysokości 10 tys. zł oraz honorowe statuetki trafiły do 12 osób.
Łączą “ja” z “my” oraz pokazują kościół z innej strony
Ze względu na epidemię w tym roku Nagrody Kulturalne Marszałka przyznano za dwa ostatnie laty. Zwyczajowo już jednak doceniono osoby mające wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i ochrony kultury. – W województwie lubuskim mamy wielu artystów. Konkurencja była spora, bo pojawiły się bardzo ciekawe nazwiska i było trochę problemów z wyborem, ale ostatecznie jury udało się to zrobić. – tłumaczy Iwona Peryt-Gierasimczuk, kierownik wydziału kultury UMWL.
W sumie nagrody kulturalne powędrowały do 6 osób. Nagrodę 10 tys. zł otrzymali: Zbigniew Czarnuch, Jan Tomaszewicz, Eugeniusz Kurzawa, Andrzej Draguła, Krzysztof Fedorowicz i Zespół Raz Dwa Trzy. – Ja przez pół wieku byłem związany z regionem. To, że mając 92 lata doczekuje się takiego aktu uznania jest optymistyczne. Warto łączyć swoje “ja” z “my” dla wspólnego dobra – tłumaczy Zbigniew Czarnuch, pedagog, historyk i regionalista.
– Nagroda cieszy, bo jest wyróżnieniem lokalnym. Poza tym cieszy, bo nagrodę księdzu przyznały władze samorządowe, co jest trochę nietypowe. Jestem zadowolony, ponieważ doceniono moją pracę jako teologa, zajmującego się kulturą. Chcę pokazywać kościół nieco inaczej niż dotychczas – dodaje ksiądz Andrzej Draguła.
Zwycięzca “przetopi” Złote Dukaty?
W Palmiarni przyznano także Złote Dukaty za wspieranie i promowanie życia kulturalnego regionu. Choć to wyróżnienia honorowe są nie mniej prestiżowe niż wspomniane już nagrody kulturalne. Dzięki statuetkom można podziękować wyjątkowym osobom nie zawsze pracującym w świetle reflektorów, bez których jednak trudno byłoby wyobrazić sobie kulturę w województwie lubuskim.
– To miłe oczywiście dostać taką nagrodę. Podanie ręki, dobre słowo oraz takie wyróżnienie dla społeczników ma duże znaczenie. Nie wiem, czy ten dukat da się przetopić, ale podobno tak – żartował Ryszard Błażyński, znany w regionie lubuskim działacz społeczny.
Ostatecznie Złote Dukaty przyozdobią pokoje 6 osób lub instytucji. Na tej liście znajdują się oprócz Ryszarda Błażyńskiego także: Andrzej Chmielewski, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Mieczysława Karłowicza w Zielonej Górze, Honorata Górna, Grzegorz Biszczanik i Barbara Boroń.
Szczegółowe informacje o wszystkich laureatach
Nagrody Kulturalne Marszałka Województwa Lubuskiego za rok 2020:
1. Zbigniew Czarnuch to oddany pedagog, historyk i regionalista. Po ukończeniu studiów pracował w Zielonej Górze. Propagator idei harcerskich drużyn przypodwórkowych, czyli mających powiązania z rodzicami harcerzy. Z nurtu tego wywodził się teatr Cyrk Cudaków. Podczas pracy w zielonogórskim Domu Kultury Dzieci i Młodzieży, Szkole Podstawowej nr 13 i Liceum Ogólnokształcącym nr 21 (dyrektor 1964–1968 przy ul. Chopina szukając metod wychowania poprzez kulturę, w 1957 założył szczep harcerski Makusyny (im. Kornela Makuszyńskiego), polemiczny wobec walterowców, który prowadził do 1968 r. Z drużyną Makusynów współpracowali m.in. Wanda Chotomska i Jerzy Litwiniuk. Czarnuch był pomysłodawcą odbudowy zamku Schönaichów w Siedlisku, wykorzystywanego następnie jako baza obozów harcerskich. W 1968 r. wyjechał do Poznania, gdzie współpracował z Heliodorem Muszyńskim, następnie przez kilka lat pracował w Głównej Kwaterze ZHP w Warszawie, prowadząc Wydział Dokumentacji i Informacji i kształcąc kadrę harcerską w Centralnej Szkole Instruktorów ZHP. Na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego prowadził zajęcia z metodyki harcerskiej, współpracując z prof. Wincentym Okoniem. W warszawskim Ośrodku TVP w latach 1972–1973 zainicjował i prowadził program dla dzieci „Sekretarzyk rodzinny”. Tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego w 1981 powrócił do Witnicy i pozostał tam na stałe. Nauczał historii w miejscowej szkole średniej. W 1985 przyczynił się do utworzenia Towarzystwa Przyjaciół Witnicy, wybrano go także jego prezesem. We współpracy z dawnymi niemieckimi mieszkańcami miasteczka założył Izbę Regionalną – początek miejskiego muzeum, wyposażonego głównie w eksponaty stanowiące własność Czarnucha lub zdobyte dzięki jego staraniom. Jako rzecznik polsko-niemieckiego zbliżenia Zbigniew Czarnuch zainicjował utworzenie Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia Educatio Pro Europa Viadrina, działającego w euroregionie o tej nazwie Jest inicjatorem i (z Dariuszem Rymarem) współzałożycielem oraz członkiem redakcji ukazującego się od 1994 w Gorzowie Wielkopolskim „Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno-Archiwalnego”. Przez wiele lat był członkiem redakcji czasopisma „Trakt. Warta–Odra”. W październiku 2009 za wytrwałe działanie na rzecz porozumienia polsko-niemieckiego otrzymał nagrodę im. Georga Dehio ufundowaną przez Niemieckie Forum Kulturalne ds. Europy Wschodniej. W latach 1994–1995 stworzył Park Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji w Witnicy. Laureat wielu odznaczeń, nagród i wyróżnień za krzewienie historii i kultury lokalnej. Zbigniew Czarnuch jest autorem wielu publikacji poświęconych Witnicy i regionowi. Bibliografia prac pedagogicznych, regionalnych oraz innych jego autorstwa lub współautorstwa liczy ponad 300 pozycji.
2. Jan Tomaszewicz, politolog, reżyser oraz aktor teatralny i filmowy. Od 2002 roku Dyrektor Naczelny i Artystyczny Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wlkp. Stworzył teatr społeczny, edukacyjny, znaczący w gorzowskim i lubuskim środowisku. Wyreżyserował wiele sztuk teatralnych na gorzowskiej scenie. W 2003 reaktywował Scenę Letnią z przeznaczeniem na potrzeby spektakli kilkuosobowych. Scena letnia należy do nielicznych tego typu obiektów w Polsce. Przy gorzowskim teatrze działa Studio Teatralne dla dzieci i młodzieży prowadzone przez Jana Tomaszewicza. Organizuje cykle przedstawień, które są realizowane w ramach Miejskiej Kampanii Edukacyjno-Informacyjnej. Priorytetem w jego pracy było przeprowadzenie kapitalnego remontu całego budynku teatralnego z zachowaniem zasad sztuki konserwatorskiej, co przyczyniło się do przywrócenia świetności obiektu i uczyniło go jednym z piękniejszych a kraju. Należy również zaznaczyć Jego wielkie zaangażowanie w realizację projektów artystycznych w trudnych warunkach pandemii, co spotkało się z aktywnym uczestnictwem gorzowskiej społeczności. Za swoją działalność został uhonorowany wieloma odznaczeniami i nagrodami.
3. Eugeniusz Kurzawa – poeta, prozaik, felietonista, eseista, publicysta, dziennikarz, w „Gazecie Nowej” i „Gazecie Lubuskiej” Obecnie na emeryturze, redaguje kwartalnik Regionu Kozła „Podkoziołek”. Wydał zbiory wierszy, podań i legend, a także zbiór wspomnień. Laureat Lubuskich Wawrzynów. Aktywnie uczestniczy w działalności Związku Literatów Polskich. Jest promotorem młodych poetów i prozaików lubuskich.
Nagroda za wspieranie i promowanie życia kulturalnego regionu Złoty Dukat Lubuski za rok 2020:
1. Andrzej Chmielewski. Przez kilkanaście lat był publicystą w lokalnym miesięczniku „Ziemia Międzyrzecka”, obecnie związany jest z miesięcznikiem „Powiatowa”, w którym publikuje artykuły dotyczące życia powiatu, w tym również wydarzeń artystyczno-kulturalnych. Od lat wspiera harcerzy podczas organizacji festiwali, aktywnie uczestniczy w najważniejszych wydarzeniach kulturalnych miasta i powiatu. Jest jednym z administratorów jednej z największych platform informacyjnych w powiecie międzyrzeckim. Pan A. Chmielewskiego często cytują dziennikarze lokalnej i regionalnej prasy w publikacjach poświęconych Międzyrzeczowi i okolicom. Napisał i wydał ponad 30 książek dotyczących Międzyrzecza i okolic. Z jego inicjatywy w Międzyrzeczu utworzona została karta Seniora. Jako radny i wiceprzewodniczący rady miasta jest także autorem licznych interpelacji i projektów uchwał. Z jego inicjatywy Rada Miejska ustanowiła Dzień Pioniera oraz postawiono Pomnik Pionierów, upamiętniający mieszkańców, którzy osiedlili się na ziemi międzyrzeckiej po zakończeniu II wojny Światowej.
2. Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Mieczysława Karłowicza w Zielonej Górze. Szkoła Muzyczna w Zielonej Górze istnieje od 1950 roku. Prowadzi kształcenie muzyczne w zakresie gry na instrumentach w formie zajęć indywidualnych i w zakresie przedmiotów ogólno-muzycznych w formie zajęć grupowych. Każdego roku uczniowie szkoły muzycznej reprezentują szkołę na wielu przeglądach, przesłuchaniach, konkursach i festiwalach w kraju i za granicą. Artystyczne osiągnięcia uczniów i pedagogów szkoły prezentowane są podczas wielu koncertów i imprez muzycznych. Placówka przez wiele lat kształciła wybitnych artystów i znakomitych muzyków. Nauczyciele szkoły muzycznej są również muzykami Filharmonii Zielonogórskiej. Szkoła cieszy się dużym zainteresowaniem kandydatów, o czym świadczą wyniki corocznych naborów uczniów.
3. Honorata Górna pełni funkcję dyrektora oraz nauczycielem gry na fortepianie w Państwowej Szkole muzycznej I i II st. w Zielonej Górze. Stosuje zasady przejrzystości i kompetencji, stwarzając dobre relacje między nauczycielami a dyrekcją. Kierowana przez Panią Honoratę szkoła osiąga bardzo dobre wyniki w kształceniu uczniów, z których wielu staje się wybitnymi artystami i znakomitymi muzykami. Szkoła muzyczna jest dla pani Honoraty priorytetem, wychodzi aktywnie naprzeciw oczekiwaniom uczniów i ich rodziców, lubuskiego środowiska muzycznego i regionów poza granicami województwa lubuskiego. Szkoła Muzyczna jest organizatorem licznych konkursów muzycznych, m.in. wśród nich rekomendowany przez MKiDN „Ogólnopolski Konkurs Bachowski im. Stanisława Hajzera”. Wzorowo prowadzi szkołę w obecnej sytuacji COVID 19. Stara się aby imprezy które nie odbyły się wiosną z powodu pandemii, pojawiły się w szkole jesienią tego roku. Właściwe kierowanie szkoła muzyczną wymaga niezwykłego zaangażowania i umiejętności organizacyjnych. Pani dyrektor wyznaczyła sobie poważny i trudny cel jakim jest powstanie nowej szkoły muzycznej. Ogrom pracy jakie Pani Dyrektor wykonała, aby idea nowej szkoły zaczęła przybierać realne kształty jest nie do przecenienia i trudny do opisania
4. Grzegorz Biszczanik – historyk, regionalista, filokartystyk, znawca dziejów Zielonej Góry. Jest autorem publikacji naukowych i popularnonaukowych dotyczących dziejów miasta oraz Ziemi Lubuskiej. Autor m.in. publikacji pn. „Nieznane twarze Zielonej Góry”, która została znakomicie przyjęta przez mieszkańców regionu. Książka otrzymała również pozytywne opinie w prasie i środowisku akademickim. W 2020 roku książka otrzymała nagrodę Wawrzyna Lubuskiego w kategorii popularnonaukowej. Pana Grzegorza cechuje wieloletnie zaangażowanie w promocję lokalnych ciekawostek historycznych i silne poczucie więzi i tożsamości z regionem, co jest widoczne w większości jego prac.
Nagrody Kulturalne Marszałka Województwa Lubuskiego za rok 2021:
1. Andrzej Draguła – urodzony w Lubsku, obecnie związany z Zieloną Górą – teolog, kapłan, nauczyciel akademicki, publicysta, krytyk. Zasłynął jako autor książek niezwykle ważnych w powszechnym dyskursie o kondycji wiary. Zapraszany na ogólnopolskie i międzynarodowe konferencje i panele dyskusyjne. W 2018 roku otrzymał Nagrodę Dziennikarską „Ślad” im. Biskupa Jana Chrapka „za wnikliwy głos o roli religii w debacie publicznej (zwłaszcza blog w portalu Wiez.pl), za mądre poruszanie się po pograniczach wiary i współczesnej kultury”. „Ślad” jest nagrodą dziennikarzy dla dziennikarzy i innych ludzi mediów. Przyznaje ją Kapituła uformowana bezpośrednio po śmierci bp. Jana Chrapka w 2001 roku, przez grono wybitnych dziennikarzy i ludzi mediów. Ksiądz prof. Andrzej Draguła jest bezsprzecznie teologiem otwartym na dialog społeczny przekraczający granice jedynie katolickiego widzenia człowieka i jego problemów. Podejmuje odważne, w spokojnym, dyplomatycznym tonie utrzymane rozmowy na tematy dziś niezwykle istotne, dotykające istoty sacrum: „Jedni chcą sakralizować wszelką przestrzeń. Inni szukają sakralności wyrażającej się raczej w życiu niż w kulcie. Wszystkim chodzi o uświęcenie, choć rozumiane zupełnie inaczej. Pierwsi chcą cały świat uczynić świątynią, drudzy – potrzebą wszelkich świątyń znieść”. Jako teolog w swoich publikacjach odważnie wkracza w sferę rozważań prawnych. Wydaje się, że propozycje wykładni niektórych znamion przestępstwa obrazy uczuć religijnych warte są tego, by pochylili się nad nimi przedstawiciele jurysprudencji. Prezentuje kulturę wywodu i analitycznego dystansu jako niezbędnych elementów owocnego społecznego i naukowego dialogu. Lektura książek budzi niebagatelne pragnienie poznania Pism, ale także – co istotniejsze – spotkania z Egzegetą który je otworzy. Bez wątpienia obszar zagadnień z pogranicza wiary, teologii i kultury podejmowanych w kontekście osoby, ale też społeczeństw, a przede wszystkim nieustające próby dialogu; nie dystansowanie się od spraw trudnych zasługują na szczególne uznanie. Na uwagę szczególną zasługuje poziom i wysoka kultura Jego wypowiedzi. Publikacje, aktywność akademicka, udział w konferencjach i spotkaniach, obecność w mediach uczyniły z ks. Draguły ambasadora lubuskie nauki i kultury w Polsce i poza jej granicami.
2. Krzysztof Fedorowicz – poeta, prozaik, felietonista. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Jest jednym z założycieli Fundacji Tłocznia, która zajmuje się ochroną dziedzictwa kulturowego w województwie lubuskim. W obszarze jego szczególnych zainteresowań znajduje się tradycja winiarska i związana z nią enoturystyka. Autor licznych utworów literackich, wśród których należy wymienić: „Apokryfyi fragmenty” (Wydawnictwo AND, Zielona Góra 1994), „Martwa natura” (Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1998), „Imiona własne” (Wydawnictwo Literackie 2000), „Podróż na zachód, podróż na wschód” (Muzeum Regionalne w Świebodzinie, 2010), „Grunberg” (Wydawnictwo Libron, Kraków 2012), „Zaświaty” (Wydawnictwo Wysoki Zamek, Kraków 2020). Publikuje w Odrze, Twórczości, Tygodniku Powszechnym, Gazecie Wyborczej. Jest laureatem wielu konkursów literackich – między innymi Nagrody Promocyjnej Georga Trakla i konkursu Karla Dedeciusa. W 2020 roku otrzymał czwarty już „Lubuski Wawrzyn Literacki”. W 2021 znalazł się w finale Nagrody Literackiej Nike za powieść „Zaświaty”, która jest najbardziej prestiżowym wyróżnieniem dla pisarza w Polsce. Ponadto realizuje swoją wielką pasję związaną z tradycją winiarską. Jest właścicielem winnicy Miłosz w Łazie koło Zielonej Góry i zajmuje się produkcją win z certyfikatem BIO. Wina z winnicy Miłosz dwukrotnie otrzymały tytuł GRAND PRIXw ogólnopolskim konkursie winiarskim w Zielonej Górze.
3. Zespół Raz Dwa Trzy – 30 lat temu, na korytarzu akademika w Zielonej Górze trójka młodych ludzi zagrała pierwsze wspólne dźwięki i zaczęła się historia. Historia zespołu, który pozostał wierny sobie i swojej muzycznej drodze, konsekwentnie krocząc z boku głównego nurtu. Historia zespołu, który w tylko sobie znany sposób potrafił połączyć talent literacki Adama Nowaka z muzyczną finezją i fantazją, wytwarzając swój własny, charakterystyczny i rozpoznawalny muzyczno-literacki język. Zespół, który w niedościgniony sposób zinterpretował piosenki Agnieszki Osieckiej i Wojciecha Młynarskiego – z pełnym szacunkiem dla pierwowzorów. Nadto zespół, który przez te wszystkie lata zbudował ogromną więź ze słuchaczami, grając tysiące koncertów – od małych klubów po wielkie sale koncertowe. To właśnie koncerty stały się znakiem rozpoznawczym „Raz, Dwa, Trzy” – jego swoistym DNA. Niezmiennie bardzo wysoki poziom artystyczny, niezmiennie Zielona Góra pozostaje Ich kolebką artystyczną, niezmiennie zasługują na miano, którego dotąd nie doczekali – AMBASADORA LUBUSKIEJ KULTURY.
Nagroda za wspieranie i promowanie życia kulturalnego regionu Złoty Dukat Lubuski za rok 2021:
1. Barbara Boroń – Gorzowskie Spotkania Teatralne są jedna z najważniejszych imprez kulturalnych w województwie. Cieszą się ogromnym powodzeniem wśród publiczności, pozytywnymi recenzjami środowiska artystycznego oraz zainteresowaniem ogólnopolskich i lokalnych mediów. Scena letnia jest pierwszym cyklicznym wydarzeniem letnim w województwie o charakterze wolnego wstępu publiczności. Przez lata występowali na niej znani polscy artyści teatralni, co przyczyniło się do ogromnej popularności festiwalu w naszym regionie. Pani Barbara Boroń to przedsiębiorcza i pełna empatii osoba, która całym sercem zaangażowana jest w sprawy społeczne, wpieranie kultury i rozwój talentów artystycznych wśród mieszkańców regionu. Jest postrzegana jako pozytywna
i odpowiedzialna osoba.
2. Ryszard Błażyński – Lubuszanin, czynnie uczestniczy w życiu społeczno – kulturalnym naszego województwa. Wszelka działalność Pana Błażyńskiego ma charakter wojewódzki i regionalny np. założone na Ziemi Lubuskiej pierwsze komercyjne wydawnictwo – Lubuska Oficyna Wydawnicza, Lubuskie Stowarzyszenie Miłośników Działań Kulturalnych „Debiut” – wydawało katalogi plastyczne, albumy, książki, podobnie jak obecnie Towarzystwo „Winnica”, które organizuje konkurs literacki, przyznaje nagrodę „Winiarka”, organizuje wernisaże i wystawy malarskie i fotograficzne. W 2020 roku uhonorowany Laurem im. Janusza Koniusza przez Oddział ZLP.
