10 marca 1860 to fundamentalna data w dziejach zielonogórskiej Wieży Brandenburskiej. Co wówczas się wydarzyło? No właśnie. Według jednych źródeł została uroczyście otwarta, według innych ogłoszono zbiórkę na jej budowę.
W pierwszej połowie XIX wieku. Stowarzyszenie Miłośników Rozwoju Zielonej Góry postanowiło zająć się Młyńskim Wzgórzem, najwyższym punktem topograficznym w okolicy. Wówczas było porośnięte dzikim winem. Stowarzyszenie wykupiło od właścicieli tego gruntu, rodziny Heineckow, prawa własności i postanowiło na szczycie wybudować restaurację -winiarnię z wieżą widokowa. Jak pisze Tomasz Czyżniewski 10 marca 1860 r. ogłoszono zbiórkę pieniędzy i rozpoczęto budowę. Powstała za prywatne, zbiórkowe pieniądze. Projekt, utrzymany w nurcie architektury neogotyckiej, opracował architekt powiatowy dr Gersdorf, a zrealizował mistrz murarski Willmann. Budowa trwała raptem do sierpnia, gdy obiekt otwarto.
Rondel z maczugą
Cóż, nie wszyscy byli zachwyceni jej formą architektoniczną, stąd zyskała miano Keulenrondell (rondel z maczugą). Prof. dr Wilhelm Förster, wywodzący się z Zielonej Góry dyrektor berlińskiego obserwatorium astronomicznego, zaproponował organizowanie pokazów sklepienia niebieskiego za pomocą nowoczesnego sprzętu optycznego. Miejsce do tego rodzaju pokazów było idealne. Organizacja i wyposażeniem tego pierwszego w Zielonej Górze “obserwatorium astronomicznego” zajęło się kierowane przez prof. Förstera berlińskie obserwatorium.
Oko na firmament
I tak się zaczęło. Od października 1887 roku do wybuchu pierwszej wojny światowej odbywały się na szczycie “maczugi”‘, raz w tygodniu, naturalnie w zależności od pogody, pokazy “firmamentu”‘. Cotygodniowe pokazy zdobyły sobie pewną sławę i w styczniu 1889 roku zielonogórskie gościem był znany norweski astronom i matematyk doktor Sophusa Trombolta, z Uniwersytetu w Bergen. Mówił o sekretach zorzy polarnej i magnetyzmu ziemskiego.
W latach 20. i 30. minionego stulecia “rondel” wrócił do swojej pierwotnej funkcji i wkrótce stał się popularną knajpą, jakich wiele było w mieście. Z chwilą wybuchu wojny obiekt przejęty został przez służby wojskowe na punkt obserwacyjny obrony przeciwlotniczej
Astronomia ze smakiem
Po wojnie nadal była tutaj restauracji i to taka z serii „tutaj wypada się pokazać”. Później działały tu biura. Powoli wieża popadała w ruinę, ale na szczęście w 1988 poddano ją gruntownemu remontowi i 1 lipca 1989 roku utworzono Zielonogórskie Centrum Astronomii przy Wyższej Szkole Pedagogicznej. Dziś obiekt jest własnością Instytutu Astronomii im. Jana Keplera Uniwersytetu Zielonogórskiego. Mieszczą się w niej także Obserwatorium Astronomiczne UZ oraz Zielonogórski Oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. W 2005 roku przebudowano szczyt wieży, zwieńczając ją obrotową kopułą, pod którą znalazł się teleskop z cyfrowym systemem rejestracji danych.
