Ten pałac miał więcej szczęścia niż wiele innych zabytków, które przeszły przez PGR i pospieszną prywatyzację. Mimo że nie szczyci się starą metryką wygląda efektownie, może dlatego, że stroi się w renesansowe piórka. Usytuowany w parku dziś może cieszyć oko, o czym świadczą efektowne zdjęcia Grzegorza Walkowskiego.
Nowa Wieś (niem. Neudorf) po raz pierwszy pojawia się w źródłach w 1300 roku w dokumencie donacyjnym dla klasztoru cystersów w Zemsku. Nazywała się początkowo „Ponikwą” od nazwy rzeczki, nad którą leżała. Od 1444 roku należała do klasztoru w Bledzewie, dokąd konwent przeniósł się po zniszczeniu przez powódź budynków klasztornych w Zemsku. Miejscowość pozostawała własnością klasztoru do czasu sekularyzacji dóbr opactwa bledzewskiego, czyli do 1835 roku. Wtedy to poklasztorny majątek stał się własnością pruskiego Skarbu Państwa.
Fot. LWKZ
Dzierżawcy i właściciele
Nową Wieś, już jako „Neudorf”, w połowie XIX wieku wydzierżawił Franciszek Ksawery Alkiewicz herbu Szaława, przedtsawiciel rodu wywodzącego się od spolonizowanych Tatarów. Później majątek stał się własnością rodziny Lehmannów, od których Neudorf kupił Robert Fuss, który w 1888 roku przekazał go Maxowi Fussowi. To właśnie tej rodzinie zawdzięczamy budowę pałacu, co potwierdza ozdobna litera „F” umieszczona nad wejściem głównym do pałacu. Powojenna historia zabytku jest klasyczna, chociaż oszczędzono mu najgorszego. Od 1949 roku w pałacu mieściły się biura, stołówka PGR oraz pomieszczenia handlowe i klub kultury dla mieszkańców wsi. W 2005 roku obiekt wraz z parkiem został sprzedany prywatnemu właścicielowi.
Renesansowe piórka
Pałac w Nowej Wsi powstał w pod koniec wieku XIX i utrzymany jest w stylu neorenesansu niderlandzkiego. Wzniesiony został na rzucie prostokąta, z dwoma ryzalitami od północy i południa, przy czym ten ostatni posiada na osi środkowej kolejny ryzalit, mieszczący reprezentacyjne wejście. Obiekt jest trzykondygnacyjny, zamknięty dachem dwuspadowym z lukarnami ujętymi w spływy wolutowe. Na bogate ukształtowanie elewacji składa się cały repertuar form architektonicznych, związany z przyjętym stylem historycznym. Naroża budynku ujmują boniowania, a całość wieńczy gzyms koronujący. Wnętrze zachowało swój oryginalny wystrój: sztukaterie w kilku salach na parterze, piętrze i klatce schodowej, stolarkę schodów i drzwi wewnętrznych.
Obok pałacu znajduje się zespół folwarczny z historycznym murem kamiennym, z bramami wjazdowymi od zachodu i południa oraz zachowanymi budynkami gospodarczymi o XIX-wiecznej metryce. Wokół rozciąga się założony współcześnie z pałacem park krajobrazowy.
Tekst: LWKZ, Zdjęcia: Grzegorz Walkowski
