Skarb XIII-wiecznych monet ze Szprotawy zwyciężył w konkursie Sensacje Archeologiczne 2023 organizowanym przez “Archeologię Żywą. Został doceniony w kategorii “skarb”. W ramach plebiscytu prezentowany jest szereg niezwykłych znalezisk z różnych zakątków świata, dokonanych przez naszych badaczy. Z naciskiem na odkrycia z terenów dzisiejszej Polski.
“Każde z nich opowiada unikatową historię i przyczynia się do wzbogacenia znanego obrazu przeszłości. Od nieodkrytych dotąd ruin po tajemnicze artefakty, każde odkrycie ma szansę zyskać miano „Archeologicznej Sensacji Roku” w jednej z dziesięciu kategorii. Pod uwagę brane są również książki, filmy, wystawy i wydarzenia, które kształtują powszechną wiedzę na temat przeszłości, często w o wiele bardziej długofalowym stopniu”- piszą organizatorzy konkursu.
Przypomnijmy. Podczas ratowniczych badań archeologicznych w Szprotawie na ulicy Odrodzenia, dokonano nieoczekiwanego odkrycia. W zasięgu dawnej parceli mieszczańskiej, położonej przy jednej z głównych ulic łączących plac rynkowy z Bramą Głogowską (budynek nie zachował się do nią dzisiejszego), natrafiono na skarb. Po wstępnym rozpoznaniu określono, że są to monety, szerokie brakteaty śląskie, które były wybijane w latach 1250-1300. Skarb liczy około 100-150 monet. Ich stan zachowania został oceniony jako dobry.
Fot. LWKZ
Brakteaty zawierają duży procent srebra, dlatego na powierzchni monet obecna jest delikatna, zielonkawa patyna. Jak wyglądał średniowieczny “sejf”? Monety umieszczono w tekstylnym woreczku, płytko w ziemi. Część odkrytych monet tworzyła stosy w kształcie niewysokich walców. Zostały one zapewne w sposób przemyślany ułożone, po czym ciasno obwiązane materiałem, zapobiegając tym samym ich rozsypaniu. Tak przygotowane pakiety, wraz z luźnymi egzemplarzami, schowano w sakiewce, którą następnie ukryto.
Czyja to była fortuna? Na to pytanie w najbliższym czasie będą chcieli odpowiedzieć specjaliści. Obecnie możemy jednak założyć, iż była to tak zwana gotówka podręczna należąca do raczej zamożnej osoby. A czasy wówczas nie były bezpieczne… Brakteaty to monety wybijane jednostronnie z cienkiej blaszki na miękkiej podkładce. Krótko mówiąc, był to pieniądz kryzysowy, często o znikomej wartości, służący podratowaniu finansów władcy, który często monety wymieniał stosując złodziejskie przeliczniki.
