Od października ubiegłego roku nasi zachodni sąsiedzi wprowadzili kontrole graniczne na swojej wschodniej i południowej rubieży, komplikując sytuację na naszym zachodnim pograniczu. W poniedziałek system rozszerzono na wszystkie granice RFN. Tylko teoretycznie to rozwiązanie nas nie dotyczy.
Ponieważ Niemcy leżą w centrum „strefy Schengen”, dodatkowe kontrole mogą prowadzić do zakłóceń w przepływie osób i towarów. Premier Polski Donald Tusk stwierdził, że Niemcy mogą zagrozić całemu systemowi Schengen, wprowadzając kompleksowe kontrole. Ideą strefy Schengen jest to, że podróżowanie po niej możliwe jest bez kontroli osobistych i kolejek; tylko na granicach zewnętrznych i na lotniskach trzeba okazywać paszporty.
Zgodnie z prawem unijnym przywrócenie kontroli na granicach powinno stanowić wyjątek i być rozwiązaniem, po które sięga się w ostateczności. Nasi sąsiedzi uważają, że do takiej doszło, a federalna minister spraw wewnętrznych Nancy Faeser (SPD) uzasadnia decyzję Niemiec wysoką liczbą migrantów przybywających do kraju nielegalnie, co powoduje przeciążenie systemu azylowego. Niemcy liczą na wyłowienie osób próbujących wjechać do Niemiec bez zezwolenia. Można im jednak odmówić wjazdu na granicy tylko wtedy, gdy nie ubiegają się o azyl. Jeśli jednak wniosek o azyl zostanie złożony na granicy, władze niemieckie muszą sprawdzić, czy są odpowiedzialne do jego rozpatrzenia lub czy osoba wjeżdżająca do kraju złożyła już taki wniosek w innym kraju UE. W tym ostatnim przypadku może ona zostać odesłana do państwa, w którym złożyła pierwotnie wniosek o azyl lub do kraju pierwszego wjazdu do strefy Schengen.
Według policji federalnej, w okresie od stycznia do lipca br., do Niemiec próbowało wjechać bez zezwolenia 34 000 osób. 17 000 z nich odmówiono wjazdu bezpośrednio na granicy. Druga połowa otrzymała pozwolenie na wjazd i podlega procesowi sprawdzenia zgodnie z zasadami dublińskimi. W ubiegłym roku policja zatrzymała na granicy 127 000 osób, które próbowały wjechać do Niemiec bez zezwolenia. Jednej czwartej odmówiono wjazdu bezpośrednio na granicy. Jak mówi się w Niemczech, dotychczasowe środki wzmocnienia ochrony granicy przez Niemcy (m.in. z Polską) przynoszą rezultaty. Tylko w 2023 r. wykryto 123 000 nielegalnych wjazdów i zawrócono 35 000 osób.
Tylko pozornie nowe regulacje nas nie dotykają. Sześć miesięcy kontroli granicznej będzie jednak wkrótce kosztować sektor logistyki europejskiej „dziesiątki milionów dolarów”. W tym przypadku dotknie to w znacznym stopniu branżę transportową, a tutaj jesteśmy europejską potęgą. Donald Tusk na spotkaniu z konsulami i ambasadorami skrytykował decyzję Niemiec ws. kontroli na granicach. Nazwał ją „nieakceptowalną” i zaznaczył, że zwróci się do innych sąsiadów Niemiec o pilne konsultacje… Wielu komentatorów zwraca uwagę, że krok ten jest podyktowany wewnętrzną polityką – Niemcy zaostrzyły swoje stanowisko, ponieważ rząd stara się odzyskać inicjatywę po wzroście poparcia dla skrajnie prawicowej Alternatywy dla Niemiec (AfD) w tej sprawie.
