Od czasu powstania, czyli od 1993 roku łączy gminy i powiaty po obu stronach Odry. Początki nie były łatwe, trzeba było przełamywać bariery w kontaktach i biurokracji. Efekty? Ponad 4 000 inicjatyw na ponad 26 mln EUR i to tylko w ramach Funduszu Małych Projektów. Powinniśmy tak patrzeć na świat, żeby nie szukać wrogów tam, gdzie mamy przyjaciół – marszałek Marcin Jabłoński na jubileuszu Euroregionu Pro Europa Viadrina 12 grudnia w Filharmonii Gorzowskiej zacytował słowa premiera Donalda Tuska.
Odnowiony Park Siemiradzkiego w Gorzowie Wlkp., muzeum martyrologii w Słońsku, tysiące inicjatyw integrujących mieszkańców lubuskich miast i gmin z sąsiadami z Niemiec. Przykłady tej dobrej współpracy można by mnożyć.
Zmiany polityczne w Polsce oraz Zjednoczenie Niemiec stworzyły warunki do współpracy transgranicznej na płaszczyźnie regionalnej i komunalnej. Od początku lat dziewięćdziesiątych, czyli na długo przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, utworzono Euroregiony na granicy polsko-niemieckiej, które to od tego czasu są ważnym partnerem UE. 21 grudnia 1993 r. w pałacu Rogi koło Gorzowa Wielkopolskiego przewodniczący ówczesnych stowarzyszeń podpisali umowę o utworzeniu Euroregionu PRO EUROPA VIADRINA.
Trudne początki
-Wielu z nas pamięta jak przed 30 laty wyglądała u nas sytuacja w Polsce , jak wyglądał sytuacja w Niemczech. Na pewno możemy powiedzieć, że przez te 30 lat udało nam się zrealizować wiele ciekawych, polsko – niemieckich projektów, w których uczestniczyły setki tysięcy naszych mieszkańców. My w relacjach polsko – niemieckich na naszym podwórku znaleźliśmy nić porozumienia między Polakami i Niemcami. W naszym euroregionie zrealizowaliśmy ponad 4200 małych projektów dofinansowanych przez UE i prawie 2000 projektów finansowanych przez polsko niemiecką współpracę młodzieży – podkreślał Krzysztof Szydłak, Dyrektor Biura Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu “Pro Europa Viadrina”
Jacek Wójcicki, Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu “Pro Europa Viadrina”, przypomniał, że nazwa Euroregionu z łac. oznacza “do Europy przez Odrę”. – To niezwykłe wydarzenie symbolizujące współpracę, siłę i jedność. Gorzów Wlkp. jako serce tego Euroregionu ma zaszczyt być częścią jego historii. Minęły trzy dekady współpracy sąsiadów po obu stronach rzeki, budowy dosłownie i w przenośni „nowych ścieżek i dróg”. Sprawdziło się przysłowie: sąsiadów się nie wybiera – sąsiadów się ma i trzeba z nimi żyć jak najlepiej. Dzięki Euroregionowi przekonaliśmy się, że nasz sąsiad jest pomocny, przyjacielski, że warto być z nim blisko. Myślę, że dziś nazwę Eureregionu można tłumaczyć już nieco inaczej: Dla Europy nad Odrą. – mówił Jacek Wójcicki.
Podczas spotkania z dziennikarzami włodarz Gorzowa Wlkp. nie krył, że to, co kuleje najbardziej, to nadal nauka języka niemieckiego i na to miasto będzie kładło większy nacisk jeśli chodzi o realizację wspólnych projektów dla młodzieży.
Budować mosty
Reiner Schinkel, Przewodniczący Zarządu Mittlere Oder e.V. również nawiązał do historii powstania Euroregionu. – Mimo trudnych czasów żaden rząd nie zachwiał tą współpracą i oby tak pozostało. W tych burzliwych czasach ten proces charakteryzował się duchem optymizmu i intensywnej współpracy. Nasza nazwa wyraża związek z regionem. Gminy po obu stronach granicy utrzymują ze sobą dziesiątki partnerstw, a niezliczone inicjatywy są realizowane każdego roku na poziomie samorządów, organizacji pozarządowych i mieszkańców opierając się na historii i kulturze. Przyczyniają się one do tego, ze nasz euroregion staje się coraz bardziej atrakcyjny i warto w nim żyć. Pierwsze nawiązane kontakty w ramach projektów przerodziły się w przyjaźnie. Jadąc dziś do Gorzowa widziałem Europejski Szlak Rowerowy, rzekę Odrę, Twierdzę Kostrzyn, Park Narodowy Ujście Warty, Muzeum Martyrologii w Słońsku, a w pięknym Gorzowie przekraczałem Wartę. Nasz region łączy wspólna historia, kultura i wyjątkowa przyroda. Utrzymanie współpracy wymaga osobistego zaangażowania, refleksji, słuchania i zrozumienia pozycji tej drugiej strony – mówił Reiner Schinkel, Przewodniczący Zarządu Mittlere Oder e.V.
-Warto zacząć od tego, co wydarzyło się dzisiaj, bo premier Donald Tusk, który wygłaszał expose wspomniał, że warto wrócić do do świata w którym nie szuka się wrogów tam, gdzie są przyjaciele. Ja się cieszę że 30 lat temu, grupa mądrych samorządowców rozumiała i postrzegała świat w podobny sposób i wiedziała, że trzeba w nowej sytuacji geopolitycznej w jakiej się znaleźliśmy szukać mostów do sąsiadów i prowadzić z nimi działania które ważne są dla mieszkańców obu stron granicy. Tak rzeczywiście się stało, pierwsze aktywności spontaniczne, improwizowane po części przekształciły się w instytucję, stał się euroregion, wszyscy zrozumieli że trzeba się zorganizować, żeby sprawniej i skuteczniej sięgać po różne możliwości. Realizowaliśmy wtedy pierwsze projekty przed wejściem w życie euro i te różne formy współpracy zbliżyły mieszkańców polsko niemieckiego pogranicza. Pozwoliło to osiągnąć różnego rodzaju cele w zakresie edukacji, współpracy dzieci, młodzieży, osób starszych, kulturalnej, naukowej, gospodarczej. To ogromny powód do dumy i opowiadania o szeregu osiągnięć, które są wynikiem bardzo często społecznikowskiej współpracy i zaangażowania wielu ludzi po obu stronach granicy i cieszę się że żyjemy w miejscu, które może być przykładem w skali całej europy takiej bardzo dobrej współpracy – podkreślał marszałek województwa lubuskiego Marcin Jabłoński.
Martin Kremer, Konsul Generalny Niemiec we Wrocławiu podkreślał, że współpraca polsko-niemiecka ponad granicami stała się codziennością. Wskazywał, że wspólne inicjatywy pogranicza mają kluczowe znaczenie dla spójności europejskiej. – Wciąż mamy wiele do zrobienia, jak choćby kwestie nostryfikacji dyplomów absolwentów szkół, wzajemna nauka języka, czy elektryfikacja kolei i dostosowanie prędkości na kolei, by łączyć landy – mówił konsul.
Głównym celem Euroregionu jest pogłębianie współpracy partnerskiej w celu wykorzystania transgranicznych potencjałów, który ma być realizowany poprzez cztery cele: wspieranie wspólnej tożsamości i myśli europejskiej, wspieranie turystycznych i gospodarczych czynników lokalizacji, wzmocnienie wspólnej infrastruktury i usług publicznych oraz wspieranie innowacyjności i edukacji.
Rolą Euroregionów jest koordynowanie i wspieranie współpracy przygranicznej w regionie, pomoc w nawiązywaniu i rozwoju nowych partnerstw polsko-niemieckich, reprezentowanie interesów gmin, pomaganie gminom w ich codziennej działalność, informowanie społeczności lokalnych o idei integracji europejskiej, realizacja funduszy pomocowych np. Programu Interreg.
Doświadczenie, integracja, rozwój
Podmiotem Euroregionu po stronie niemieckiej jest stowarzyszenie Mittlere Oder e.V. z siedzibą we Frankfurcie nad Odrą (zrzesza obecnie 15 członków), a po stronie polskiej Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu „Pro Europa Viadrina“ z siedzibą w Gorzowie (zrzesza 28 gmin i trzy powiaty). Przedstawiciele Euroregionu uczestniczą w pracach licznych gremiów, gdzie dzielą się doświadczeniem, m.in. w ramach Polsko-Niemieckiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicznej oraz Komitetu Monitorującego Program Współpracy INTERREG Brandenburgia – Polska.
Małe projekty – wielkie sprawy
Ważnym narzędziem działalności Euroregionów jest Fundusz Małych Projektów. W jego ramach zrealizowano kilkanaście tysięcy projektów, a jego celem jest wsparcie inicjatyw lokalnych (mikroprojektów) poprzez promowanie współpracy pomiędzy społecznościami po obydwu stronach granicy w celu wspólnej poprawy sfery kulturalnej, edukacyjnej, społecznej i gospodarczej.
Współpraca przynosi efekty w prawie wszystkich dziedzinach, np. nauka języka sąsiada, przewodniki językowe, projekty tandemowe dla służb policyjnych i ratunkowych, wspólne przedstawienia teatralne, muzyczne, imprezy i zawody sportowe, kultywowanie tradycji. Współpraca dotyczy nie tylko lokalnych władz i administracji, ale w dużej mierze różnych organizacji pozarządowych, takich jak kluby sportowe, organizacje młodzieżowe, szkoły, przedszkola, straże pożarne, wolontariat itp.
K.Kozińska, N.Dębicka
Zapraszamy do materiału wideo:
